Waarom is gras groen? Waarom regent het? En waarom is mijn schaduw soms groot en soms klein? Als een kind eenmaal de peuterleeftijd heeft bereikt, lijkt zijn vragenvuur ondoofbaar. Dat is soms grappig, en soms ook vermoeiend. Maar bovenal is het belangrijk.

Onderzoek heeft namelijk uitgewezen dat als je nieuwsgierig bent je aandachtiger bent, je je omgeving systematischer onderzoekt en je informatie beter onthoudt. Bovendien wordt nieuwsgierigheid vaak gezien als drijvende kracht van de wetenschap en als een belangrijke voorspeller van academisch succes. Best belangrijk dus voor de wetenschappers van morgen.

Prikkelende omgeving

Het goede nieuws is dat alle kinderen van nature nieuwsgierig zijn. Wat daar vervolgens mee wordt gedaan, is bepalend voor hun leerontwikkeling. Ouders spelen in dit proces een belangrijke rol. Bijvoorbeeld door hun kinderen aan prikkelende omgevingen bloot te stellen, zoals een bos of een museum, en hen hier te stimuleren zo’n omgeving systematisch te (leren) onderzoeken, vragen te stellen of dingen uit te proberen.

Creëer een vraagcultuur

Maar niet alle ouders hebben de tijd noch de middelen om die omgeving of die ondersteuning te bieden. Of zij missen de overtuiging dat zij dit kunnen. Hierdoor kunnen hun kinderen een achterstand ontwikkelen ten opzichte van kinderen die wél het bos intrekken. Bij kinderen die in een kansarmere omgeving opgroeien, kan de school een cruciale rol vervullen door nieuwsgierigheid een centrale plek te geven in het klaslokaal. ‘Denk dan bijvoorbeeld aan het creëren van een vraagcultuur in de klas’, legt dr. Van Schijndel uit. ‘Parkeer vragen, kap ze niet af. En toon zelf het goede voorbeeld door zelf vragen te stellen. Ook het aanbieden van incomplete informatie kan de nieuwsgierigheid bij kinderen bevorderen.’

Living lab

In een zogeheten living lab hoopt dr. Van Schijndel samen met leerkrachten, een ervaren ontwerper van onderwijs zoals een educatief medewerkster van NEMO Science Museum en onderzoekers dit soort lespraktijken te gaan ontwerpen. In een reeks bijeenkomsten moet ieder zijn eigen unieke expertise inbrengen. En doordat praktijk en wetenschap hier nauw samenwerken, kunnen de leerkrachten de nieuwe ontwikkelingen meteen in hun klas testen en is de opbrengst van dit onderzoek straks ook voor andere leerkrachten direct toepasbaar.

Praktijkboek

Het doel van het living lab is een online praktijkboek, waarin de resultaten van het onderzoek op termijn toegankelijk worden gemaakt voor alle scholen en leerkrachten in Nederland.

Vindt u ook dat alle kinderen de kans moeten krijgen om succesvol te zijn? Dan kunt u dr. Tessa van Schijndel en haar team (dr. Brenda Jansen, prof. Maartje Raijmakers en dr. Rooske Franse van NEMO Science Museum) helpen met een bijdrage. Samen kunnen we de ongelijkheid in de samenleving aanpakken. Voor de wetenschappers van morgen.